Kan een franchisegever franchise bijdragen of aankoopprijzen verhogen naar aanleiding van bijvoorbeeld de oorlog in Oekraïne?

De oorlog in Oekraïne veroorzaakt in verschillende sectoren zeer sterke prijsstijgingen, die in het kader van lopende overeenkomsten niet zomaar kunnen doorgerekend worden.

De B2B-wet, stelt dat bedingen die ertoe strekken de onderneming toe te laten zonder geldige reden de prijs van de overeenkomst eenzijdig te wijzigen, vermoed worden onrechtmatig te zijn. Prijswijzigingen zullen dus een economische rechtvaardiging moeten hebben die al aanwezig is bij het sluiten van de overeenkomst. Bij franchising kan bijvoorbeeld het feit dat een groot assortiment aan producten moet worden aangekocht bij verschillende leveranciers wellicht als voldoende rechtvaardiging gelden.

Artikel 57 van de Economische Herstelwet reglementeert daarnaast strikt  prijsherzieningsclausules en indexatie clausules. Principieel zijn automatische prijsaanpassingen gekoppeld aan een index verboden, tenzij zij maximaal gaat over 80% van de eindprijs. Bijgevolg dient de vaste factor in de prijsherzieningsformule minimaal 20% te bedragen. Daarnaast moet de prijsaanpassing gekoppeld worden aan parameters die de reële kosten vertegenwoordigen en elke parameter mag enkel van toepassing zijn op dat deel van de kosten die het vertegenwoordigt. Indien de in de overeenkomst voorziene prijsherzieningsclausule dus de huidige prijsstijging niet weerspiegelt, lijkt het ons mogelijk om op basis van voormeld artikel een aanpassing van de voorziene (onaangepaste) prijsherzieningsclausule te vragen.

Indien de overeenkomst geen prijsherzieningsclausule voorziet, maar de opname van dergelijke clausule toch wenselijk is om het economisch evenwicht van de overeenkomst te verzekeren kan op grond van de goede trouw en de imprevisieleer heronderhandeld worden met het oog op  de opname van een prijsherziening(sclausule). Het toekomstig artikel 5.74 Nieuw Burgerlijk Wetboek erkent uiteindelijk de imprevisieleer (ter codificatie van recente cassatierechtspraak) en biedt hiervoor binnenkort een wettelijke basis.

In dit geval is het belangrijk om zo snel mogelijk aan de franchisenemers te melden dat bepaalde kosten van de franchisegever door bijvoorbeeld de oorlog in Oekraïne zijn gestegen teneinde samen een oplossing te zoeken voor deze onvoorziene prijsstijgingen.